مراحل اجرای فونداسیون سوله

سوله‌ ها، به عنوان سازه ‌هایی فلزی با کاربری‌ های متنوع، نقش مهمی در صنایع مختلف یافته اند. این سازه‌ ها که عمدتاً با سقف ‌های شیب ‌دار و بر پایه محاسبات دقیق مهندسی طراحی می‌ شوند، نیازمند اجرای صحیح و اصولی فونداسیون برای پایداری و ایمنی بالا هستند. فونداسیون، پایه و اساس هر سازه ‌ای به شمار می ‌آید و اگر این مرحله به درستی انجام نشود، تمام ساختار سوله با خطرات مختلفی از جمله نشست زمین، ترک خوردگی، کاهش مقاومت و حتی ریزش سازه مواجه می ‌شوند. در این مقاله، به بررسی دقیق و جامع مراحل مختلف فونداسیون سوله و چگونگی اجرای آن خواهیم پرداخت.

فونداسیون چیست و چه اهمیتی دارد؟

فونداسیون را می ‌توان به عنوان ستون فقرات هر سازه ‌ای معرفی نمود. در حقیقت، فونداسیون انتقال‌ دهنده بارهای وارد شده از سازه به زمین بوده و عملکرد صحیح آن، تأثیر مستقیمی بر دوام و مقاومت سوله دارد. فونداسیون سوله، معمولاً از بتن مسلح ساخته می‌ شود که با استفاده از میلگردها تقویت شده و به عنوان یک بستر محکم برای قرارگیری سازه عمل می‌ کند. در ادامه، مراحل اجرای صحیح فوندانسیون را به صورت کامل مورد بررسی قرارخواهیم داد.

1.آماده‌ سازی زمین محل احداث

اولین و مهم‌ ترین گام در اجرای فونداسیون سوله، آماده ‌سازی زمین محل احداث است. در این مرحله، باید محل مورد نظر به دقت بررسی و نقشه‌ برداری شود. نقشه ‌برداری، توسط مهندسین متخصص و با استفاده از ابزارهای پیشرفته مانند دوربین‌ های نقشه برداری صورت می گیرد. هدف اصلی از این کار، تعیین تراز ارتفاعی نقاط مختلف زمین، موقعیت دقیق سوله نسبت به جاده و تشخیص نواحی نیازمند گودبرداری یا خاک ریزی است.

در این مرحله، مهندسین باید سختی خاک را از طریق آزمایشگاه‌ های مکانیک خاک بررسی نموده و نتایج را به طراحان سازه ارائه دهند. نتایج این آزمایش ها، تعیین می‌ کند که آیا زمین، نیاز به تثبیت بیشتر دارد یا خیر. در صورتی که زمین دارای خاک نرم، ماسه ‌ای یا رسی باشد، ممکن است نیاز به عملیات تقویت خاک با شمع‌ های میکروپایل وجود داشته باشد.

2.طراحی و برنامه ‌ریزی فونداسیون

پس از آماده ‌سازی زمین، طراحی فونداسیون آغاز می‌ شود. در این مرحله، نقشه‌ برداران و مهندسین طراح با در نظر گرفتن وزن سازه، نوع خاک و شرایط محیطی، به طراحی فونداسیون مناسب می‌ پردازند. طراحی فونداسیون، معمولاً شامل انتخاب نوع آن (منفرد، نواری یا گسترده)، تعیین عمق و عرض فونداسیون و برنامه‌ ریزی برای نحوه اجرای آن است. در این مرحله، باید تمام جزئیات از جمله محل قرارگیری ستون‌ ها، میزان بتن مورد نیاز، نوع و تعداد میلگردها و سایر اجزا به دقت مشخص شوند.

3.گونیازنی و علامت گذاری

پس از تکمیل طراحی و آماده ‌سازی نقشه های اجرایی، نوبت به گونیا زنی و علامت‌ گذاری محل اجرای فونداسیون می ‌رسد. در این مرحله، با استفاده از میخ، گچ و ابزارهای دقیق، محل قرارگیری فونداسیون و شناژها مشخص می ‌شود. گونیا زنی، به معنای اطمینان از اجرای صحیح زوایای ۹۰ درجه و انطباق دقیق نقشه با زمین است. خط ‌کشی ‌ها و علامت‌ گذاری ‌ها نیز، باید کاملاً دقیق انجام شوند تا در مراحل بعدی ازجمله گودبرداری و بتن ‌ریزی، هیچ گونه انحرافی نسبت به نقشه اصلی وجود نداشته باشد.

4.پی کنی و گودبرداری

یکی از مهم‌ ترین مراحل در اجرای فونداسیون، پی‌ کنی و گودبرداری است. بسته به نوع خاک و شرایط زمین، میزان گودبرداری و عمق آن متفاوت خواهد بود. اگر زمین از نوع سخت و سنگلاخی باشد، نیاز به گودبرداری عمیق نبوده و تنها یک لایه سطحی خاک برداشته می‌ شود. اما در زمین‌ های نرم و ماسه ‌ای، نیاز به گودبرداری با عمق بیشتر بوده و در برخی موارد، نیاز به تثبیت زمین با استفاده از شمع‌ های میکروپایل وجود خواهدداشت. در مناطق ساحلی یا زمین ‌های دارای لجن، شمع‌ کوبی و تثبیت زمین به شدت توصیه می‌ گردد.

5.اجرای بتن مگر

پس از اتمام گودبرداری، نوبت به اجرای بتن مگر می رسد. بتن مگر یا بتن نظافتی، یک لایه نازک از بتن با عیار 200 است که به عنوان بستری صاف و یکنواخت برای فونداسیون اصلی عمل می کند. هدف از اجرای این بتن، جلوگیری از تماس مستقیم میلگردها با خاک و ایجاد سطحی هموار برای ادامه مراحل اجرایی است. ضخامت بتن مگر، معمولاً حدود 10 سانتی متر است و باعث تراز شدن سطح زیرین فونداسیون می‌ شود.

6.آرماتوربندی

آرماتوربندی، به معنای قرار دادن میلگردها در موقعیت‌ های مشخص شده در نقشه و اتصال آن‌ ها به یکدیگر است. میلگردها، به صورت شبکه ‌ای و در راستاهای طولی و عرضی کنار هم قرار می‌ گیرند تا ساختار محکمی برای فونداسیون ایجاد شود. در اجرای آرماتوربندی، از میلگردهای A2 و A3 استفاده شده و نوع و قطر آن ها نیز، بسته به نوع سازه و نیازهای طراح، مشخص می‌ گردد.

7.صفحه ‌گذاری و نصب بولت‌ ها

پس از اتمام آرماتوربندی، نوبت به نصب صفحات فلزی و بولت‌ ها می ‌رسد که به عنوان نقاط اتصالی برای ستون‌ ها و سایر اجزای سازه عمل می‌ کنند. نصب دقیق و اصولی صفحات و بولت ‌ها بسیار حائز اهمیت است، چرا که هرگونه خطا در تراز یا فاصله این اجزا، می ‌تواند مشکلات جدی در ادامه کار و نصب ستون‌ ها ایجاد کند. در بسیاری از پروژه‌ ها، برای حصول اطمینان از دقت و ظرافت کار، از شابلون‌ های مخصوص برای تنظیم صفحات و بولت ‌ها استفاده می‌ شود.

8.بتن‌ ریزی

بتن ‌ریزی، یکی از حساس‌ ترین مراحل اجرای فونداسیون سوله بوده و باید به صورت یکپارچه و پیوسته انجام شود تا از ایجاد ترک و ناپیوستگی در بتن جلوگیری نماید. بتن مورد استفاده برای فونداسیون سوله، معمولاً دارای عیار 350 است که مقاومت بالایی را فراهم می ‌کند. برای اطمینان از کیفیت بتن، عملیات ویبره کردن نیز همزمان با بتن ‌ریزی انجام می‌ شود تا حباب‌ های هوا از داخل بتن خارج شده و بتن به صورت کامل، فشرده و یکنواخت شود.

9.نظارت و کنترل کیفی

پس از اتمام بتن ‌ریزی، نظارت بر کیفیت و ابعاد فونداسیون، از اهمیت ویژه ‌ای برخوردار است. در این مرحله، نقشه ‌برداران دوباره وارد عمل می‌ شوند تا از تراز بودن فونداسیون، انطباق ابعاد با نقشه و صحت اجرای کار اطمینان حاصل کنند. هرگونه خطا در این مرحله، می ‌تواند منجر به مشکلات جدی در مراحل بعدی ساخت سوله مانند نصب ستون‌ ها و اجرای سازه فلزی شود.

هزینه‌ های اجرای فونداسیون سوله

هزینه اجرای فونداسیون، به عوامل متعددی وابسته است. برخی از مهم ‌ترین عوامل تأثیرگذار عبارتند از:

• هزینه خاک برداری و تسطیح زمین
• هزینه خرید مصالح
• هزینه نیروی انسانی
• هزینه ‌های جانبی (مانند شمع‌ کوبی، تثبیت خاک و عملیات اضافی)

منبع: نکات مهم در اجرای فونداسیون سوله