گزارش بلاگ سان از آلودگی هوای اصفهان ،
قصه تکراری آلودگی هوای اصفهان در سایه بی توجهی ها
بلاگ سان: اصفهان «بی توجهی برخی مسئولان در قبال مسائل بنیادین اصفهان، مانند آلودگی هوا، به نابودی میراث باارزش آن منجر می شود. با این بی اعتنایی، زیست پذیری اصفهان در فلات مرکزی از بین می رود. مسئله‌ی اصفهان فقط مسئله‌ی این دیار نیست. اگر مشکلی پیش بیاید پیامدش در سراسر ایران مان موثر خواهد بود.»
این قسمتی از صحبت های مطرح شده در گزارش پیش رو است. آلودگی هوای اصفهان به مسئله ای تکرارشونده و اجتناب ناپذیر در تمام روزهای سال تبدیل گشته است. اصفهان سال هاست که یکی از آلوده ترین شهرهای ایران به حساب می آید. آلودگی هوای اصفهان که پیوندی نزدیک با بحران آب در این منطقه دارد، از جنبه های مختلف چون پیشگیری، تحلیل منشاء و حل اساسی آن در خور بررسی است. در گزارش پیش رو در گفت و گو با کارشناسان، مدیران و مسئولان شهری مسائل مورد اشاره را واکاوی کرده ایم.
از بازدید میدانی تا پایش برخط صنایع
بابک صادقیان، رییس اداره‌ی امور لابراتوار های حفاظت محیط زیست استان اصفهان، در گفت و گو با ایسنا، اظهار نمود: آلودگی هوا که ناشی از واحدهای صنعتی باشد، در هر دو فصل سرد و گرم سال وجود دارد. در تابستان بحث آلودگی هوا بیشتر با مسئله‌ی تندبادها، فعالیت کانون های گرد و خاک و ذرات معلق ناشی از آن گره خورده است. البته در همین مقطع سال نباید از تأثیر منابع ثابت و متحرک بر آلودگی هوا غافل شد.
او افزود: در نیمه‌ی اول سال، میزان ناپایداری ها بیشتر است و میانگین سرعت وزش باد هم افزایش خواهد یافت. باد به عنوان یک جریان افقی شناخته می شود که در ۶ ماه نخست سال با عنایت به تبادلات توده های هوا حتی بصورت عمودی هم می وزد و تأثیرات بیشتری دارد.
این مسئول محیط زیست اصفهان تبیین کرد: ازاین رو در ۶ ماه نخست سال، آلودگی های مختلفی که منشاء انسان ساز دارند و نیز تمامی منابع ثابت و متحرک، هم بطور افقی و هم به صورت عمودی، آغاز به حرکت می کنند. بر اثر این جابه جایی، آلاینده ها به سطوح فراتر از اتمسفر هدایت می شوند.
او با تاکید بر این که بالارفتن آلاینده ها از سطح اتمسفر سبب می شود تا تجمع محلی و منطقه ای کمتری اتفاق بیفتد، اظهار نمود: بنابراین، در تابستان، میزان تأثیر منابعی چون انسان و دیگر جانداران یا خود محیط زیست بر آلودگی هوااز منابع ثابت و متحرک کمتر به چشم می آید. اما در یک نگاه کلی، میزان نرخ انتشار آلاینده های انسان ساز در نیمه اول و دوم سال کم وبیش یکسان است.
صادقیان درباب آلاینده های نیمه‌ی دوم سال خاطرنشان کرد: در نیمه‌ی دوم سال، اگر نقش منابعی مانند واحدهای صنعتی و متحرک افزایش پیدا کند، هم پای آن با مسئله‌ی ماندگاری آلاینده ها نیز مواجهیم. این ماندگاری و انباشت را در نیمه‌ی اول سال نداریم. به بیان دیگر، در پاییز و زمستان وزش باد، مشابه نیمه‌ی نخست سال رخ نمی دهد. اما بار دیگر می گویم که نرخ انتشار در فصل های مختلف سال حدودا تفاوتی ندارد.
رئیس اداره‌ی امور لابراتوار های حفاظت محیط زیست استان اصفهان تاکید کرد: محیط زیست در تمام کشور بر طبق وظایف خود ملزم است که واحدهای تولیدی، صنعتی و خدماتی را مورد پایش قرار دهد. بنابراین، محیط زیست اصفهان نیز تمامی واحدها را از پالایشگاه و ذوب آهن و فولاد مبارکه گرفته تا هر بخش خرد و کلان دیگری زیرنظر دارد.
او ضمن اشاره به این نکته که تمام بخش های مورد اشاره برمبنای توان و تجهیزات، نیرو و لجستیک اداره‌ی حفاظت محیط زیست رصد می شوند، بیان نمود: نمونه برداری های محیط زیست درباب تمام واحدهای مختلف صورت می گیرد. ما بازدیدهای میدانی داریم. در کنار آن، از لابراتوار های بخش خصوصی هم که معتمدند، استفاده می نماییم. همین طور واحدهای بزرگ مقیاس به سیستم های برخط نمونه برداری از آلاینده ها مجهزند. بنابراین، ما از چندین ابزار نظارتی و پایش برخورداریم.
ضعف فلرینگ پالایشگاه و پرونده‌ی قضایی ذوب آهن
این مقام اداره‌ی کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان اضافه کرد: صنایع بزرگی چون پالایشگاه، فولاد مبارکه یا ذوب آهن از هر سه مسیر بازدیدهای میدانی، لابراتوار ها و سیستم های برخط زیرنظرند. هر واحد صنعتی در زمان تولید، امکان دارد در صورت بی اعتنایی به برخی تمهیدات آلودگی ایجاد نماید.
صادقیان با نظر به این مسئله که محیط زیست، تمام دستگاه ها را به نصب سیستم کنترلی موظف می کند، افزود: اگر واحدی سیستم کنترلی نصب نکند یا از اجرای هر دستورالعمل محیط زیستی خودداری کند، اداره‌ی حفاظت محیط زیست بوسیله مراجع قانونی و تشکیل پرونده با متخلفان برخورد خواهد نمود. نگاهمان نیز به همه‌ی واحدها یکسان است.
رئیس اداره‌ی امور لابراتوار های حفاظت محیط زیست استان اصفهان توضیح داد: اگر یک واحد صنعتی خطایی مرتکب شود و در قبال شیوه نامه ها خونسرد باشد، بطور قطع آنرا در لیست صنایع آلاینده قرار خواهیم داد. به این نکته هم باید توجه داشت که صنایع بزرگ اصفهان ازجمله پالایشگاه، خصوصاً در دو دهه‌ی اخیر، غالباً اقداماتی داشته اند که برمبنای آن خودرا به استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست نزدیک کنند. البته استثناها وجود دارد و این مسئله درباره‌ی همه صدق نمی کند.
او با تاکید بر این که نزدیک شدن صنایع بزرگ به استانداردها خوب است، اما کافی نیست، افزود: بطور قطع انتظارات ما فراتر از حد فعلی است و صنایع باید هر روز در راه استانداردسازی خود گام بردارند. البته برخی شرکتها صدها میلیارد یا حتی هزار میلیارد را هم در یک دهه هزینه صرف کرده اند تا بتوانند در اجرای پروژه های زیست محیطی موفق شوند. با وجود این هزینه ها باز هم محیط زیست انتظارات بیشتری دارد.
این مسئول اداره‌ی کل محیط زیست اصفهان تصریح کرد: هزاران میلیارد هم که شرکتها و صنایع مختلف با هدف اجرای طرح های محیط زیستی صرف کنند، همچنان زیرنظر ما قرار دارند و تا زمانی که نتوانند در تمامی بخش ها به استاندارد کاملی دست یابند و آلودگی را از تمام بخش ها حذف نمایند، بدون تردید در لیست صنایع آلاینده هستند.
صادقیان بطور مشخص به پالایشگاه اصفهان نگاه کرد و خاطرنشان کرد: پالایشگاه اصفهان تعداد مشخصی دودکش و فِلِر (Flare) دارد. فلر به لحاظ ایمنی در پروسه تولید همه‌ی شرکتهای نفت و گاز و پتروشیمی اثرگذار می باشد. پالایشگاه اصفهان بر طبق نمونه برداری ها و رصد سیستم های برخط، فیلرینگ ضعیفی دارد و در حد مجاز آلاینده ها نیست. از این بُعد، باید بگویم که کماکان زیر ذره بین محیط زیست استان قرار دارد. خود شرکت هم می داند. بنابراین، برای حل آن پروژه طراحی نموده و برخی پیشرفت ها نیز داشته است.
رئیس اداره‌ی امور لابراتوار های حفاظت محیط زیست استان اصفهان خاطرنشان کرد: پرونده های زیست محیطی مختلفی از شرکتهای مختلفی در سطح استان وجود دارد. یکی از تازه ترین آنها در ارتباط با ذوب آهن اصفهان است. این پرونده در ارتباط با اجرای برنامه های زیست محیطی است که شرکت برخلاف وعده هایش بموقع اجرا نکرده است و پیگیری قضایی آن همچنان ادامه دارد.
وی در ادامه و با نظر به آلودگی هوا در سطح بین الملل توضیح داد: در دهه های گذشته خیلی از کشورهای دنیا حتی توسعه یافته ترین آنها با مشکلات زیست محیطی مانند آلودگی هوا روبه رو بوده اند اما آن چه اهمیت دارد گذار از چنین مسائلی است.
صادقیان توضیح داد: اگر یک نمونه‌ی موفق در موضوع بحران آلودگی هوا در جهان بتوان نام برد، بطور قطع کشور مکزیک است. شهر مکزیکوسیتی از نظر آلودگی هوا یک وضعیت بحرانی و شدید داشت. آلودگی آن زبانزد دنیا بود اما توانست با برنامه از این مسئله عبور کند و به سلامت و پاکی هوا برسد. حالا، شهروندان مکزیکوسیتی در یک وضعیت ایده آل هوایی زندگی می کنند.
این مقام اداره‌ی محیط زیست بیان نمود: آلودگی ناشی از صنایع یا متأثر از گرد و غبار خیلی از کشورهای دنیا را درگیر کرده است. اما کشورها برنامه های منسجم و دقیقی دارند. ما هم در این عرصه بسیار نیازمند برنامه هستیم. برنامه ریزی و سیاستگذاری در مدیریت و مهار آلودگی هوا همان مسیری است که ما را از وضعیت فعلی نجات می دهد.
رییس اداره‌ی امور لابراتوار های حفاظت محیط زیست استان اصفهان با نظر به وظایف این سازمان اظهار داشت: ما بر طبق وظایفمان در قالب قوانین هوای پاک و دیگر آئین نامه های اجرائی مدیریت پدیده‌ی گرد و غبار عمل می نماییم. در بخش صنایع ذکر کردم که تمام واحدهای اقتصادی پایش می شوند. در حوزه‌ی صنایع بزرگ اقدامات ما قابل قبول بوده است، اما این پایان ماجرا نیست.
او اضافه کرد: هم اکنون، یکی از معضلات بزرگ ما در مدیریت آلودگی هوای اصفهان کلونی ها و واحدهایی است که در راه تولید خود هنوز به روش های سنتی پایبندند. بدون زیرساخت و تامین اعتبار به این واحدهای کوچک تر نمی توان سامان داد. درخصوص حل واحدهای اقتصادی سنتی باید بگویم که حرکت نماید بوده است. برای نمونه، بر مراکز تولید آجر، ریخته گری سنتی و دیگر کارگاه های درون شهری از بعد زیست محیطی چندان نظارتی وجود ندارد. در دو سال گذشته برای ساماندهی این واحدها اقداماتی صورت گرفته، اما پاسخ گو و کافی نبوده است.
نصف جهان؛ آلوده ترین شهر ایران
علی صالحی، سخنگو و عضو هیئت رئیسه‌ی شورای اسلامی شهر اصفهان نیز درباب مسئله‌ی آلودگی هوای اصفهان به خبرنگار ایسنا اظهار داشت: تأمل در مؤلفه های اصلی حیات در اصفهان، مانند هوا، شاید یکی از اصلی ترین و اضطراری ترین مسائلی است که باید به آن عنایت نماییم. حفظ تمدن چندهزارساله‌ی نصف جهان به آن وابسته است.
او با درنگ در مسائلی چون آب، هوا و فرونشست بیان نمود: وقتی درباره‌ی آب و احیای زاینده رود صحبت می نماییم نگاهمان تفرجگاهی نیست و وقتی از آلودگی هوا حرف می زنیم به دنبال کیفیت یک زندگی تجملاتی نیستیم. مطالباتی که در این حوزه بیان می شود، درحقیقت حداقل هایی است که حفظ تمدن چندهزارساله از مسیر آن می گذرد. حفظ میراث اصفهان که به امانت در دستان ماست، به همان مؤلفه های اولیه نیاز دارد.
سخنگوی شورای اسلامی شهر اصفهان اظهار نمود: بی توجهی نمایندگان مردم، یعنی مسئولان شهری، استانی و ملی در قبال مسائل بنیادین اصفهان، مانند آلودگی هوا، به نابودی میراث باارزش آن منجر می شود. در صورت ادامه این روند زیست پذیری اصفهان در فلات مرکزی از بین می رود. مسئله‌ی اصفهان فقط مسئله‌ی این دیار نیست، چونکه اگر مشکلی پیش بیاید پیامدش در سراسر ایران مان اثرگذار خواهد بود. یکی از این مباحث ریزگردهای برآمده از اراضی استان ازجمله تالاب گاوخونی است.
عضو هیئت رئیسه‌ی شورای اسلامی شهر اصفهان توجه به کیفیت هوای اصفهان را مسئله ای اساسی دانست و توضیح داد: آلاینده های جوی در پاییز و زمستان سال هاست که به یکی از مسائل شهر اصفهان تبدیل گشته اند. در ایام دیگر سال و در مقطعی که حالا به سر می بریم نیز وضعیت چندان مطلوبی نداریم. همین تابستان ۱۴۰۳ شاهد روزهای قابل توجهی بودیم که آلودگی هوای اصفهان به مرزهای هشدار رسید.
صالحی با تأمل در این نکته که هرچه به سالهای اخیرمی نگریم، تعداد روزهای هوای پاک نیز کمتر شده است، بیان نمود: بر همین اساس، اصفهان در حدود سه سال گذشته، آلوده ترین شهر ایران شناخته می شود. درخصوص منشاء این آلودگی نیز بررسی های مختلفی انجام شده است. صنایع، مصرف انرژی خانگی و منابع متحرک، چه شخصی و چه عمومی، به عنوان سه فاکتور اصلی به شمار می آیند که در آلودگی هوای اصفهان نقش دارند.
او با نظر به همان سه عامل بنیادین اظهار داشت: صنایع ما در موقعیت درستی قرار ندارند. انرژی مصرفی خانه ها مخصوصاً در قسمتی از سال نوع مصرفشان در آلودگی هوا نقش دارد. حمل و نقل باری، شخصی و عمومی ما نیز به نوسازی، برقی کردن و تغییر الگوی مصرف نیازمند است. چه در موضوع هوا و چه در مسئله‌ی آب برای پیشگیری از نتایج ناگوارتر نخستین و مهم ترین قدمی که باید برداشته شود، خودداری از بارگذاری های جدید است.
سخنگوی شورای اسلامی شهر با نظر به افق توسعه ی شهر اصفهان اینگونه تبیین کرد: چشم انداز توسعه ی اصفهان مبتنی بر گردشگری و اقتصاد تکنولوژیک، فناورانه و دانش بنیان است. ظرفیت آب و هوایی و موقعیت جغرافیایی اصفهان نیز اجازه نمی دهد که صنایع بزرگ و آلاینده ای مانند پالایشگاه و صنایع وابسته‌ی آن یا فولادسازی ها و صنایع در رابطه با آن در این دیار توسعه پیدا کنند.
عضو هیئت رئیسه‌ی شورای اسلامی شهر اصفهان توضیح داد: می خواهم با ذکر نکته ای درباره‌ی آب اصفهان به هوای اصفهان هم نظر کنم. ما هر میزان آب که به حوضه‌ی زاینده رود منابع آبی جدید اضافه نماییم، نباید از یاد ببریم که بازهم بین میزان منابع و مصارف توازن وجود ندارد. بین این دو فاصه‌ی زیادی است و نیاز به مراقبت جدی دارد. هر یک لیتری که به حجم منابع اضافه می شود، دربرابرش اتفاقاً باید از مصارف کاسته شود، یعنی بارگذاری جدیدی در صنایع، کشاورزی یا هر حوزه‌ی دیگری نباید صورت گیرد.
صالحی توضیح داد: در حوزه‌ی وضعیت آلودگی هوا نیز باید نخستین راه حل ما پیشگیری از بارگذاری جدید باشد. متأسفانه شاهدیم که تعدادی از صنایع آلاینده، مانند پالایشگاه اصفهان، درحال توسعه اند. این توسعه حتی اگر در بعضی موارد مجوز هم داشته باشد، به هیچ وجه با وضعیت فعلی اصفهان سازگاری و تناسب ندارد. برای چنین اقداماتی دیگر در اصفهان ظرفیت نداریم.
او از جنبه‌ی دیگر به مسیر بهبود آلودگی هوا نگاه کرد و اظهار داشت: پس از پیشگیری از بارگذاری های جدید یا جلوگیری از این روند فزاینده، باید با آلایندگی های فعلی مقابله نمود. در این خصوص می توان به انتخابهای مختلفی فکر کرد که هرکدام در جای خود و کارشناسی شده مفید می باشد. برای نمونه، برخی صنایع را باید تعطیل کرد، برخی را باید انتقال داد، رفتن صنایع به شعاع ۵۰ کیلومتری ازجمله‌ی آن راهکارهای میان مدت و بلندمدت برای حل آلودگی هوای است.
بارگذاری های جدید صنعتی اوضاع را بغرنج تر می کند
صالحی با تاکید بر این که تغییر تعدادی از الگوهای صنعتی ما نیاز به توجه دارد، اظهار نمود: باید صنایع را با عنایت به خاصیت های جغرافیایی و زیست محیطی اصفهان ازنظر وزش باد و منابع آبی به نقاط سازگارتر انتقال داد. در هر صورت باید فعالیت صنایع در اصفهان همسو با خصایص زیست محیطی ما باشد.
این مقام شورای اسلامی شهر اصفهان با نظر به ناوگان حمل و نقل اظهار داشت: در سالهای اخیر بالاتر از ۴۰ درصد بودجه‌ی اصفهان به مسئله حمل و نقل اختصاص یافته است. برنامه هایی مانند بازسازی و افزایش اتوبوس های شهری، بهره برداری از خط دو قطار شهری و بحث رینگ چهارم ترافیکی با مسئله‌ی حل آلودگی هوا پیوستگی دارند.
سخنگوی شورای اسلامی شهر اصفهان با تاکید بر فرسودگی برخی وسایل نقلیه توضیح داد: بطور مشخص صنایع اصفهان از خودرو های بسیار فرسوده ای استفاده می نمایند. غالباً سرویس کارکنان صنایع در اصفهان قدیمی است و نقش قابل توجهی در آلودگی هوا دارند. ناوگان حمل و نقل کارکنان و بار کارخانه های صنایع به تغییر جدی نیاز دارد. استفاده از ناوگان حمل و نقل برقی و به روز باید در دستور کار صنایع باشد.
او ضمن اشاره به این نکته که اصفهان کریدور حمل و نقل کشور است، افزود: بخشهایی که از این کریدور استفاده می نمایند، باید از ناوگان و سوخت با کیفیت بهره ببرند. البته تحول در خودرو های سواری نیز اهمیت و به حمایت دولت نیاز دارد. امید است که با کمک دولت قدمی بلند و مؤثر برداشته شود.
صالحی توضیح داد: درخصوص مصرف انرژی خانگی و صنایع کوچک تر و کارگاه ها نیز ما معضل داریم و باید به سمت ساختمان های سازگار با محیط زیست برویم. لایحه‌ی تشویقی شهرداری در شورای شهر اصفهان تصویب شده است. ما برای ساختمان هایی که درزمینه‌ی استفاده از آب خاکستری (آب بازیافتی)، کاهش مصرف انرژی و بهره گیری از انرژی های تجدیدپذیر بتوانند اقدامی داشته باشند، حتما تخفیف های قابل توجهی در نظر می گیریم.
این مقام شورای شهر اصفهان با تاکید بر این که مجموعه های اقتصادی و صنعتی باید به مردم کمک کنند، اظهار داشت: این کمک باید به سمتی برود که ظرفیت و زیرساخت استفاده از انرژی های تجدیدپذیر فراهم آید. باید بتوانیم از آفتاب اصفهان در طول ۱۰ یا حتی ۱۱ ماه سال نهایت استفاده را ببریم. کم شدن استفاده از سوخت فسیلی در منازل دارای اهمیت است. خود مردم می توانند در حمل و نقل از دوچرخه استفاده نمایند. بازچرخانی آب و استفاده از سوخت تجدیدپذیر در کارگاه ها نیز باید موردتوجه جدی قرار گیرد.
عضو شورای اسلامی شهر اصفهان با نظر به این نکته که کشاورزی نیز باید با محیط زیست سازگار باشد، اظهار نمود: درباره‌ی سه مؤلفه‌ی صنایع، مصرف انرژی خانگی و منابع متحرک، چه شخصی و چه عمومی، دو دانشگاه صنعتی اصفهان و اصفهان نیز مطالعه کرده اند و آنها را در آلودگی وضعیت موجود شهرمان مؤثر می دانند.
صالحی تاکید کرد: راهبردهایی که گذشت را می توان در بلندمدت، کوتاه مدت یا میان مدت مؤثر دانست. همگی به نگاه جدی و عزم راسخ احتیاج دارند. آن چه در دسترس ماست و می توان در آنها دگرگونی ایجاد کرد، عوامل بزرگ با تأثیرگذاری زیاد، یعنی صنایع اند. صنایعی که در شعاع زیر ۵۰ کیلومتر قرار دارند و ناوگانشان هم بسیار فرسوده است به تغییرات اساسی نیازمدند. همه‌ی این ها باید با محیط زیست سازگار شوند. پیشگیری از توسعه ی صنایع بسیار حیاتی می باشد. ما نباید بار جدیدی بر تن نحیف و رنجور شهر که نایی ندارد، تحمیل و اوضاع را بغرنج تر نماییم.
ایستگاه های سنجش کیفیت هوا به ارتقا نیاز دارند
محمد کوشافر، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) از منظری دیگر به مسئله‌ی آلودگی هوا نگاه کرد و به ایسنا اظهار داشت: یکی از خاصیت های آلودگی هوا در اصفهان ناهمگنی آنست. این ناهمگنی ازنظر نوع آلودگی، جنس، منشاء، زمان و مکان و منبع تولید و نحوه‌ی پراکنش آن در سطح شهر حائز اهمیت و نیازمند بررسی است.
او در ادامه اظهار نمود: ارتباط آلاینده ها با اقلیم را هم نباید از نظر دور داشت. ازطرفی، حیاتی می باشد که به ارتباط بین بحران آب و آلودگی هوای اصفهان توجه داشته باشیم؛ چونکه الان قسمتی از آلودگی هوای اصفهان متأثر از بحران آب اصفهان است و بحران آب نیز از بارگذاری و رشد نامتناسب با خاصیت های سرزمین نشأت می گیرد.
این پژوهشگر محیط زیست اضافه کرد: منابع آلاینده اصفهان در دو دسته درخور بررسی است. دسته‌ی نخست بیشتر در رابطه با خاک است. در نگاه به این دسته می توان از بستر خشک زاینده رود، تالاب گاوخونی و اراضی فرسایش پذیر، چه درون و چه بیرون از استان، نام برد. تمامی این عرصه ها در فعال شدن کانون های گرد و خاک نقش دارند. در اینجاست که ارتباط آلودگی هوای اصفهان متأثر از بحران آب این منطقه تبیین می شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) دسته‌ی دوم آلودگی ها را اینگونه واکاوی کرد و اظهار داشت: آلودگی های دسته‌ی دوم را باید تحت تأثیر صنعت و خودرو دانست. وقتی از خودرو می گوییم، لزوماً خودرو های شخصی مردم را در نظر نداریم. وزن قابل توجهی از این آلودگی به خودرو های بخش صنعت مربوط می شود.
او خاطرنشان کرد: آلودگی هایی که از جنس خاک و فعالیت کانون های فرسایش خاکی اند، غالباً در فصول گرم یا نیمه‌ی اول سال بهتر درک می شوند. اما در فصول سرد یا نیمه‌ی دوم سال آلودگی های ناشی از صنعت و خودرو برای همگان ملموس تر است. هرچند نباید نادیده گرفت که در فصل گرم هم آلودگی های ناشی از صنعت برقرار است و حذف نمی شود.
این پژوهنده از منظری دیگر به ارتباط میان دو دسته آلودگی های مورد اشاره نظر کرد و توضیح داد: نباید فراموش کرد که آلودگی هوای برآمده از بحران آب فقط با خاصیت های اقلیمی ارتباط ندارد. درواقع، بطور مستقیم و غیرمستقیم متأثر از وضعیت بارگذاری ها در حوضه‌ی زاینده رود نیز است.
او بیان نمود: اگر در اصفهان یا هر نقطه‌ی دیگر از کشورمان بخواهیم آلودگی هوا را درست و کارآمد مدیریت نماییم، دستیابی به آمار و اطلاعات دقیق از پایه های اصلی برنامه ریزی در این عرصه به شمار می آید. بر این اساس، سامانه‌ی سنجش کیفیت هوای اصفهان باید یک سامانه‌ی قابل قبول و قوی باشد.
کوشافر با نظر به ایستگاه های سنجش کیفیت هوا در اصفهان اظهار نمود: این ایستگاه ها در چند نقطه‌ی اصفهان قرار دارند و بر طبق سیستم AQI کیفیت هوا را به ما نشان می دهند. این سامانه برخی از آلاینده ها را محاسبه و میانگین آلودگی هوا را منتشر می کند.
این فعال محیط زیست شهرمان افزود: در بررسی شاخصهای این سامانه‌ی سنجش که در دسترس عموم است، پی می بریم که در خیلی از روزهای سال و در بیشتر ایستگاه ها به طور معمول یک آلاینده، یعنی ذرات معلق ۲.۵ میکرون گزارش می شود.
بودجه هست، اما برای حل آلودگی هوا نیست!
این پژوهشگر محیط زیست با تاکید بر این که در سالهای اخیر و متمادی ذرات معلق ۲.۵ میکرون آلاینده‌ی مسئول اصفهان معرفی شده است، اظهار داشت: این در شرایطی است که ما باید بتوانیم میزان دیگر آلاینده ها را نیز با دقت قابل قبول اندازه گیری نماییم. برای نمونه، باید بگویم که مدت نسبتاً کوتاهی است که دو ایستگاه در شهر اصفهان آلاینده‌ی ازن را هم گزارش می کنند. شایان توجه است که حالا در بعضی مواقع مقدار ازن از ذرات معلق ۲.۵ میکرون هم بالاتر می رود.
او با تاکید بر این که ازن به سادگی با حواس ظاهری درک نمی شود و مواجهه‌ی ما با آن عادی به نظر می آید، چنین اضافه کرد: بااین همه، استنشاق ازن مضر است. این مسئله، الزام ارائه‌ی کامل شاخص کیفیت هوا را از طرف مقامات مسئول دوچندان می کند.
کوشافر در تکمیل بحث آلاینده‌ی ازن خاطرنشان کرد: ازن یک آلاینده‌ی ثانویه است که از ترکیب آلودگی های موجود خصوصاً در شهرهای صنعتی، شرایط گرم و شدت بالای تابش نور خورشید ایجاد می شود. اندازه گیری و گزارش ازن در هوای اصفهان اخیرا انجام شده اما به این معنا نیست که در سالهای قبل ازنی در هوای شهر نبوده است. درواقع، ازن ازطرف مراجع مسئول اندازه گیری یا گزارش نمی شد. این مسئله می تواند درباره‌ی هر نوع آلاینده‌ی دیگری صدق کند. یعنی حالا از برخی آلاینده ها بحث نمی گردد، اما شاید وجود داشته باشند.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) با تاکید بر این که فقط دو ایستگاه در اصفهان میزان ازن را گزارش می کنند، توضیح داد: برای تحلیل بهتر باید ایستگاه هایی که قابلیت تشخیص این آلاینده را دارند، بیشتر کرد. البته می دانیم که آلودگی هوای اصفهان ناهمگن و امکان دارد در منطقه ای این شاخص بالا باشد، اما در منطقه ای دیگر متفاوت یا مقدار کمتری باشد. به هرروی، ما باید ازن را هم اندازه گیری نماییم.
او در ادامه اظهار نمود: یکی دیگر از آلاینده هایی که مخصوصاً در ایام پرگرد و غبار آنرا می بینیم، ذرات معلق ۱۰ میکرون هستند. این آلاینده را نیز خیلی از ایستگاه ها گزارش نمی کنند. روزهایی که به هر علت ازجمله وجود ذرات خاک یا حتی ذرات حاصل از احتراق، آلودگی در هوا فراوان است، آلاینده ای چون ذرات معلق ۱۰ میکرون می تواند آلاینده‌ی مسئول شود. بنابراین، اگر ایستگاهی خاموش باشد یا به هر علتی انواع آلاینده ها را نشان ندهد، درحقیقت سنجش ایستگاه ناقص است و نشانگر وضعیت واقعی کیفیت هوای اصفهان نیست.
این مدرس دانشگاه تاکید کرد: در جمع بندی این بحث باید بگویم که هم اکنون سنجش کیفیت هوای اصفهان با اشکالاتی مواجه می باشد و خاموش بودن نشانگر تعدادی از آلاینده ها در برخی از ایستگاه ها همان ضعف بزرگ آن به حساب می آید. گفته می شود که این اشکال به خاطر کمبود بودجه است. اگر به راستی اراده ای برای گذار از این معضل وجود دارد، باید راه حلش را نیز پیدا کرد. در حالی که برای برخی امور بودجه تامین می شود و اعتبارات وجود دارد، ضروری است برای مدیریت آلودگی هوا هم بودجه ای در نظر بگیرند. آلودگی هوا با سلامت مردم در پیوند است و بدون تردید باید بودجه ای مناسب به آن تعلق گیرد.
ایستگاه های سنجش کیفیت هوا را خاموش نمی کنیم
نقدهای محمد کوشافر را با علی قاسم زاده، شهردار اصفهان، در بین گذاشتیم. قاسم زاده نیز در گفت و گو با ایسنا و با تاکید بر شفاف بودن ایستگاه های سنجش کیفیت هوای اصفهان پاسخ داد: به طورکلی، باید بگویم که تعداد ایستگاه های ما محدود است. قسمتی از ایستگاه ها در اختیار ما و بخشی نیز در اختیار سازمان حفاظت محیط زیست استان قرار دارد. ایستگاه های شهرداری را هیچ گاه خاموش نمی نماییم و با شفافیت کامل اطلاعاتشان را در اختیار مردم می گذاریم.
او افزود: در کنار شفافیت، حساسیت این دستگاههای سنجش کیفیت هوا را افزایش داده ایم. آنالیزی هم که دستگاه ها ارائه می دهند، بسیار گسترده تر از تعدادی است که پیش از این در شهر اصفهان شاهد بودیم. منتها همین وضعیت فعلی هم گویا نیست و ما کمبودهایی داریم.
شهردار اصفهان با نظر به کمبودهای فعلی توضیح داد: اخیراً با عنایت به همین کمبودی که ایستگاه های سنجش کیفیت هوا در اصفهان دارند، با یک شرکت دانش بنیان به گفت و گو وارد شده ایم. بر این اساس، تلاش می نماییم که بجای ۱۳ یا ۲۰ نقطه در شهر، ۲۰۰ تا ۳۰۰ نقطه را بتوانیم بصورت آنلاین و لحظه ای از روی سامانه‌ی پایش کیفیت هوا مشاهده نماییم. همین طور تحلیل داده ها برای همگان دردسترس باشد.
قاسم زاده با ذکر این نکته که امید است امکان مورد اشاره به زودی در شهر اصفهان فراهم آید، اضافه کرد: باید بگویم که حدود دو هفته‌ی پیش مذاکرات شهرداری با آن شرکت دانش بنیان انجام و موافقت های اصولی نیز حاصل شده است. هم اکنون، تیم فنی شهرداری و شرکت درحال گفت و گو هستند تا شرایط بمنظور ایجاد یک مرکز داده‌ی قوی و نو درزمینه‌ی کیفیت هوای اصفهان مهیا شود. برای ایجاد یک نرم افزار تحلیل و بررسی نیز باید این روابط ادامه پیدا کند.
این پست بلاگ سان را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین پستهای مرتبط
نظرات کاربران بلاگ سان در مورد این مطلب