یادداشت مهمان،
شاخص های عدالت جنسیتی را بومی كنید
به گزارش بلاگ سان یك كارشناس فقه و حقوق تصریح كرد: اگر در هر شاخصی، آینده زنان جامعه را با الگوی زن تراز ایرانی ـ اسلامی برنامه ریزی نماییم، می توانیم به مفهوم واقعی عدالت دست یابیم.
منیره افشین پور* در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده، نوشت: اگر بخواهیم مختصر اشاره ای به تاریخچه خلق شاخصهای عدالت جنسیتی در کشور بیاندازیم، با ماده ۱۰۱ قانون برنامه ششم توسعه مواجه می شویم که دستگاه های اجرایی را موظف به تحقق اسناد بالادستی همچون سیاست های کلی خانواده، به اعمال رویکرد عدالت جنسیتی بر اساس اصول اسلامی در سیاست ها، برنامه ها و طرح ها و ارزیابی آثار و تصمیمات شأن بر مبنای شاخصهای ابلاغی ستاد ملی زن و خانواده می کند. در جهت تحقق بخشی به همین قانون بود که، اولین جلسه ستاد ملی زن و خانواده در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی در تاریخ ۹۶.۱۲.۱۵ برگزار گردید. در آن نشست دستور تدوین و تعیین شاخصه های عدالت جنسیتی توسط نمایندگان مراکز مربوط صادر شد. سرانجام، در خرداد ماه ۹۸ شاخص ها و زیر شاخص ها تهیه و توسط معاونت زنان به دستگاه های ذی ربط ابلاغ گردید. بگذریم از این مورد که هرچند بر مبنای همین ماده قانونی، ابلاغ این شاخص ها باید از جانب ستاد ملی زن و خانواده و بعد از تصویب در همین ستاد، صورت گیرد در حالیکه این ابلاغ، بدون داشتن تاییدیه از ستاد ملی زن و خانواده و تنها از جانب معاونت زنان و خانواده رئیس جمهور انجام شد. یکی از نشست هایی که پیرامون تدوین این شاخصه ها برگزار و در آن مبانی و محتوای اصلی شاخص ها عرضه شد، به اوایل سال ۹۵ بر می گردد. نشستی با حضور معاون امور زنان وقت، کارشناسان و مشاوران نام آشنای رئیس جمهور که، در مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری برگزار گردید. (بخشی از فیلم آن جلسه، در سایت مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری موجود است)، در این هم اندیشی، آنچه که از آن بعنوان یکی از دغدغه های متولیان حوزه زن و خانواده مطرح می شود و بر آن تاکید هم می شود، شاخصه های عدالت جنسیتی در اسناد بین المللی و جایگاه ایران باتوجه به رویکردهای بین المللی می باشد!!از فحوای سخنان مسؤولان امر بر می آید که اهداف سازمان ملل و نهادهای وابسته به آن، نقش محوری و کلیدی در تعیین شاخص ها دارند. هرچند که قبل از آن تلاش شده، در ماده ۱۰۱ قانون برنامه ششم، جهت اعتماد سازی افکار عمومی از عباراتی مانند عدالت جنسیتی (در مقابلِ برابری جنسیتی)، مبنای اصول اسلامی، سیاست های کلی خانواده، تقویت نهاد خانواده و … استفاده گردد اما از نشست ها، گزارش ها و مصاحبه های مسؤولان ذی ربط برمی آید، که ظاهراً دغدغه و نگرانی اصلی معاونت زنان، کارشناسان و مشاورانش، معطوف به اموری مثل وضعیت جهانی ایران در شاخصهای نابرابری جنسی و شکاف جنسی است که بر پایه تعاریف غربی ها از توانمند سازی زنان، مشارکت اقتصادی و مشارکت سیاسی و در نهایت توسعه پایدار بنا شده است. این مسئله تا آنجا اهمیت می یابد که هدف از تدوین عدالت جنسیتی، تضمین رسیدن به توسعه پایدار عنوان می شود. توسعه ای که خیلی از مبانی آن، با خوانش های اسلام و انقلاب از زن و خانواده تطابق ندارد و بر مبنای رویکردهای لیبرالی حاکم برجهان امروزی تدوین شده است. حال این سوال در ذهن مطرح می شود، در حالیکه ما برپایه آموزه های دینی و فرهنگی تعریفمان از خانواده و ارزش های آن، حقوق و تکالیف زن و مرد با دنیای غرب همخوانی ندارد چطور می توانیم در شاخص هایمان تلاش نماییم تا به آنها برسیم یا نگران بانوان سرزمین مان باشیم که سبک زندگی شأن فرسنگ ها با سبک زندگی آنان فاصله دارد؟ آنچه که در جامعه ما بعنوان یک آرمان و ایده آل تلقی می شود، لزوماً در بقیه جوامع مطلوب نمی باشد. جایگاه اختصاصی آرمان های انقلاب در کنار انسان ساز بودن زنان (بر اساس دیدگاه امام خمینی (ره)) در چند درصد این شاخص ها مشاهده می شود؟تدوین گران شاخص ها، بیشتر از آنکه بخواهند در صدد حل مشکلات این حوزه و چراغ راه قرار دادن اسناد بالادستی و اولویت بخشی به معضلات جامعه باشند، مدام نگران فاصله ایران اسلامی از آمارهای جهانی هستند. گویی نزدیک شدن به جهان آنها، نقطه هدف ما بوده است. شاخصهای عدالت یک مقوله بومی است. تابعی از اختصاصات مذهبی، فرهنگی، محیطی و اجتماعی هر کشور است. از همین منظربود که در زمان شیوع بیماری کرونا شاهد حضور خیلی از زنان و دختران در عرصه های همدلی، خدمت و جهاد بودیم. مشارکت های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بانوان ما در جهت حل مشکلات و کمک به شرایط بحرانی کشور و هم نوعانشان رشد قابل ملاحظه ای یافت؛ اما از آنجائیکه این نوع اقدامات در چارچوب شاخصهای بین المللی نمی گنجد، در سنجه ها به شمار نمی آیند و طبیعتاً نشانه توسعه هم، محسوب نمی گردد. این شاخص ها از اساس با فرهنگ، نیازها و خواسته های ما فاصله دارند. کمیت محوراند نه کیفیت محور. تنوع فرهنگی و اجتماعی سرزمین ما در آن دیده نشده است. در سیاست های کلی نظام تشکیل، تحکیم و تعالی خانواده مسئله اصلی بوده است که با نگاهی گذرا به چند نمونه از این موارد در می یابیم که، این گونه مسائل بعنوان اصل و گفتمان جدی لحاظ نشده اند. برای اثبات صحبت هایمان، به چند مورد از شاخص ها و متغیرهای معرفِ مبحث عدالت جنسیتی در دستگاه های دولتی اشاره می کنیم: -نسبت مؤسسین زن تشکل های مردم نهاد / خیریه ها / تشکل های صنفی زنان به کل-درصد زنان عضو هیئت داوران جوایز جشنواره ها و جوایز ملی به کل اعضا-درصد زنان عضو هیئت مؤسس شورای مرکزی احزاب و تشکل ها از کل اعضا احزاب و تشکل ها-سهم شاغلان درگروه های عمده فعالیت اقتصادی به تفکیک جنس-نسبت افراد شاغل در سطوح مدیریت پایه / میانی / ارشد به کل شاغلین دستگاه های دولتی به تفکیک جنس-نسبت اعضای هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی به کل اعضا به تفکیک جنس-سرانه بودجه هزینه شده ی پژوهشی اعضای هیئت علمی بر حسب مرتبه علمی به تفکیک جنس-نسبت ضابطین دادگستری به کلِ بزه دیدگان به تفکیک جنسلازم به توضیح است در اینکه اعتلا و پیشرفت بانوان ایرانی حائز اهمیت می باشد، شکی نیست. به شرطی که این پیشرفت ها منطبق با الگوهای بومی، ایرانی-اسلامی و بر مبنای شایستگی ها، نه صرف توجه به جنسیت، باشد. در خیلی از این شاخص ها و متغیرهای ذکر شده، نیازِ به بازبینی و کار علمی-عملی، گریز ناپذیر است. شایسته است برای حل این مشکل و پیش از هرگونه اقدامی ابتدا یک تعریف جامع و مانع، از زن و مرد ترازِ اسلامی عرضه دهیم؛ سپس نقطه هدف مان را برپایه آموزه های دینی و فرهنگی تعیین نماییم آنگاه در دسته بندی ها، شاخصه های زنان را با مدل زنِ آرمانی و مطلوب و مردان را با مدلِ مرد مطلوب، بنویسیم. اگر در هر شاخصی، آینده زنان جامعه را با الگوی زن ترازِ ایرانی-اسلامی و مردان جامعه را بر مبنای الگوی مرد تراز و ایده آل برنامه ریزی نماییم، توانسته ایم به مفهوم واقعی عدالت دست یابیم. اینکه صرفا تلاش نماییم نرخ مشارکت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و… زنان را بر پایه معیارهای دیگران، بالا ببریم تا به آمارهای بین المللی برسیم و زنان را در سطح نزدیک مردان نگه داریم، به همان راهی رفته ایم که غرب زده ها و دنبال کنندگان برابری رفته اند.
*دانشجوی دکتری فقه و حقوق
این پست بلاگ سان را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین پستهای مرتبط
نظرات کاربران بلاگ سان در مورد این مطلب